De vijf beste boeken voor het verbeteren van je relatie
Omdat mijn praktijk op twaalf minuten fietsen van mijn huis is, komt het nogal eens voor dat ik tussen twee sessies een verloren half uur heb om te lezen en podcasts te luisteren. Dus ook dit jaar zijn veel boeken voorbij gekomen die ik de moeite waard vond of opnieuw de moeite waard vond. Want de eerste van Esther Perel duikt weer gewoon op in de lijst… Hierbij de top vijf.
Nummer 5: Moody Bitches van Julie Holland (2015)
Boek Julie Holland Moody BitchesIk heb het mijn vrouw cadeau gedaan en bij mijn dochter op haar kastje gelegd. Wat een heerlijk vlot geschreven boek over de uitdagingen waar de moderne vrouw voor staat. Alles tegelijk goed doen, twaalf ballen in de lucht en dan ook nog eens al je emoties, gevoelen, wensen en verlangens managen. En omgaan met een lichaam dat allerlei cycli doorloopt, waardoor je soms besluiteloos de dekens over je hoofd trekt om een week later rigoureus je leven om te gooien. Lief zijn voor jezelf, streng zijn voor jezelf, je lichaam leren kennen, snappen hoe de hormonen in je lijf soms in je voordeel en soms in een ogenschijnlijk nadeel werken… Julie Holland legt het in heldere taal uit, voert bewijs aan en geeft handvatten die direct toepasbaar zijn. Ik ben zelf erg enthousiast over de inzichten die ze geeft over de negatieve gevolgen van veelgebruikte medicijnen. Voeding, slaap, seks, medicijnen, drugs, beweging, ontspanning, overgang, moederschap, cyclus, verliefdheid: alles komt aan bod. En steeds overviel mij een glimlach, soms verwondering en ik vond mezelf regelmatig terug terwijl ik mijn vrouw voorlas om te checken hoe het bij haar was.
Nummer 4: Erotische Intelligentie van Esther Perel (2006)
Ik kom nog dagelijks mensen tegen die het niet hebben gelezen. En dat moet veranderen. Want bijna iedereen heeft Steven Covey en Deepak Chopra gelezen. En dit boek is belangrijker, beter en helpender in ons dagelijks leven. Op de voorkant prijkt de kernzin: ‘kun je verlangen naar iets dat je al hebt?’. En dat is precies waarom het gaat in heel veel relaties. We worden ouder dan ooit, zijn langer gezond en levendig dan ooit, stellen hogere eigen aan ons levensgeluk dan ooit.. En toch lukt het veel mensen maar niet om het leuk te hebben in hun relatie. Nou ja, wel even natuurlijk, in het begin, maar als er eenmaal kinderen zijn en de opvoedpoli draait op volle toeren, dan krijgen we het vaak lastig. Om oprecht instemmend nieuwsgierig naar elkaar te blijven, om moeite voor elkaar te blijven doen, om oprecht te luisteren en oordeel los te laten, om te onthullen, om te experimenteren buiten de comfort zone, om het verlangen naar elkaar levend te houden. Als je ziet welke bergen management boeken worden verslonden die gaan over leiderschap en effectief organiseren, dan is het een bloody shame hoe weinig stellen de moeite nemen om zich te verdiepen in de beste boeken die geschreven zijn over het belangrijkste in ons leven: onze primaire liefdesrelatie. Dat mannen van Mars komen en vrouwen van Venus, dat weten we intussen allemaal wel. Het wordt nu tijd dat we allemaal de belangrijkste one-liners van Esther Perel uit ons hoofd leren reciteren. Want daar knappen we van op. Begin eens met deze: ‘De beste garantie voor geweldige seks, is een nieuwe partner. Dus wees eens een nieuwe partner voor je partner.’
Nummer 3: Open Deeply van Kate Loree (2022)
In de bijna zeven jaar dat ik nu praktijk voer, zie ik een voorzichtige trend dat steeds meer mensen eens willen praten over het loslaten van de afspraak van ‘seksuele exclusiviteit’ binnen de relatie. Monogamie is een cultureel construct waar we enorm mee worstelen. Schattingen lopen sterk uiteen, maar de betere onderzoeken duiden erop dat in ruim zeventig(!) procent van de relaties op zeker moment sprake is van het breken van die belofte in een of andere vorm. Social media en de smartphone hebben hierin een grote faciliterende rol gespeeld. Tegelijkertijd is het oordeel op vreemdgaan misschien wel groter dan ooit. Hier is kortom werk aan de winkel.
In sommige relaties is één van de partners moedig genoeg om het gesprek hierover aan te gaan. Dit jaar heb ik meerdere vrouwen in de praktijk gehad, die advies kwamen vragen ‘hoe het gesprek met mijn man te starten?’. Want inderdaad: het zijn doorgaans vrouwen die eerst het gesprek aangaan voordat ze kiezen voor een stiekeme verhouding. Mannen zijn misschien meer van ‘doen en we zien wel’, met alle schadelijke gevolgen van dien. Dit is overigens in lijn met een voorspelling van Esther Perel, dat vrouwen meer dan mannen het relatie-landschap richting niet-monogame vormen zullen bewegen. Nog maar eens een one-liner van Perel: ‘Vrouwen houden net zoveel van seks als mannen, alleen vaak niet van de seks die ze van hun eigen man nog kunnen krijgen.’ Steek die maar in je zak.
Open Deeply is een geweldige gids voor stellen die het gesprek met elkaar aan willen gaan. Het biedt kennis, inzichten, ervaringen en handvatten voor hen die zich afvragen ‘zou het iets voor ons zijn?’ en voor stellen die het besluit al hebben genomen, bijvoorbeeld na het uitkomen van een affaire en de heling daarna tot de vraag ‘hoe willen we samen de toekomst in?’. Met dit boek kun je samen mooie stappen maken en natuurlijk kunnen gesprekken met mij of een andere terzake kundig coach je nog verder helpen.
Nummer 2: Omgaan met Borderline, Erwin van Meekeren & Hans de Jong (2014)
In de praktijk komt het vaak voor dat partners al een diagnose hebben gesteld richting de eigen partner. Narcistisch, Autistisch en Borderline hoor ik het meest. ADHD, HSP en sociopathisch komen ook nogal eens voorbij. Som stellen mensen met enige trots de diagnose op zichzelf geplakt te hebben: alsof het ze een excuus geeft voor niet-helpend gedrag in de relatie. Wat we zeker weten is dat persoonlijkheidsstoornissen binnen een relatie makkelijk tot grote problemen leiden, als deze niet zijn onderkend of behandeld. De prevalentie binnen mijn cliënt-populatie zal per definitie hoger liggen dan het landelijk gemiddelde van naar schatting 2%.
Als relatietherapeut moet je altijd alert zijn op onderliggende aspecten in de persoonlijkheidsstructuur van cliënten, immers: de adviezen moeten aansluiten op de vaardigheden en overtuigingen van de cliënt om enig kans van slagen te hebben. Maar ik ben geen diagnosticus en het is dus niet aan mij om diagnoses te stellen.
Wel komt het regelmatig voor dat ik cliënten die ik beter heb leren kennen de suggestie doe om een psychologisch onderzoek te laten doen en zo eventuele aspecten in de persoonlijkheid boven water te krijgen. Het helpt koppels enorm om te dealen met een diagnose van een van beide partners. Hoe pijnlijk ook, er is in ieder geval duidelijkheid en er zijn handvatten om binnen de relatie dingen op een andere manier te proberen. Eerder nam ik ‘the gaslight effect’ van R. Stern op in de lijst en ik heb veel stellen met dit boek helder kunnen maken welk patroon ze samen hebben te doorbreken. Om die reden neem ik nu graag dit boek op in de top vijf.
Borderline is een heftige diagnose en er wordt druk gezocht naar een betere term voor deze ‘stoornis’. Een kleine groep mensen krijgt uiteindelijk de diagnose, een veel grotere groep heeft weliswaar niet de diagnose, maar vertoont wel een enkele of een aantal kenmerken van Borderline. Voor partners die een sterk vermoeden hebben dat partner trekken vertoont van BL, is dit een prettig, laagdrempelig en goed onderbouwd boek. Hoe herken je het? Welke gedragingen zie je? Wat kunnen oorzaken zijn? En dan een prachtig overzicht van handvatten voor partners, familie en vrienden hoe hiermee om te gaan. De schrijvers steken niet onder stoelen of banken dat de uitdagingen groot zijn, wanneer een partner sterke trekken vertoont van BL. Tegelijkertijd is alle kennis, erkenning, begrip van de stoornis nuttig en belangrijk om de mogelijkheid te creëren er met elkaar een mooie relatie van te maken, al dan niet na het zoeken van professionele behandeling of andere hulp.
Nummer 1: The Love Prescription van John en Julie Gottman
De boegbeelden van de grote onderzoeken naar relaties en relatiedynamiek zijn nu veertig jaar actief en hebben besloten een serie boeken te doen verschijnen, waarin een concrete handleiding wordt gegeven hoe ieder stel de relatie kan versterken en verbeteren. Ik las deze eerste uit de reeks met groot plezier. ‘Zeven dagen naar meer intimiteit, verbinding en plezier’ luidt de ondertiteling (in het Engels dan) en inderdaad worden in zeven hoofdstukken de zeven stappen besproken die in zeven dagen onderdeel van je relatieleven mogen worden.
De handvatten worden gericht voorzien van onderzoeksresultaten uit de praktijk, maar zonder daarin te lang te blijven hangen. Intussen geloven we ze wel op hun woord, wat mij betreft. Je begint op dag 1 met het ‘maken van connectie’. Je wordt aangemoedigd op alle signalen van je partner te reageren met aandacht. Dus geen gehum vanachter de smartphone, maar even opkijken naar de partner en ingaan op wat gezegd of gevraagd werd. En je krijgt praktische voorbeelden hoe je richting je partner kunt uitreiken, zodat ook hij/zij erop in kan gaan en jullie samen werken aan het verstevigen van de verbinding.
Kleine bedankjes, geïnteresseerd doorvragen, even echt antwoorden, in plaats van een snelle reflex. Hele eenvoudige stappen, die als je ze bewust zet direct een grote beloning opleveren. In de loop van de dagen bereid je het repertoire naar elkaar uit: echte vragen stellen, complimenten geven voor zaken die je voor lief was gaan nemen, elkaar aanraken met aandacht enzovoort. Het is allemaal geen rocket-science en juist daarom werkt het zo goed en meteen. Ik adviseer het tegenwoordig aan ieder stel in de praktijk, dus doe ik het hier ook graag, zodat je mij misschien niet nodig hebt op termijn! Want dat leerde ik ooit in het bedrijfsleven: een goede manager maakt zichzelf overbodig. Wat mij betreft een goede coach ook.