Regelmatig terugkerende ruzies, langs elkaar heen leven, weinig of geen intimiteit meer: iedere relatie kent mindere periodes. Maar wanneer is het niet goed genoeg meer? Wanneer heb je misschien niet direct grote relatieproblemen, maar is er wel aanleiding om eens stevig met elkaar in gesprek te gaan, al dan niet in de praktijk van een relatietherapeut? Want een ding is zeker: hoe eerder je het aan durft te gaan met elkaar, hoe groter de kans dat het weer leuk wordt én blijft werken, voor jullie beiden.
Het begint zo leuk
Urenlang met elkaar bellen, oneindig op het scherm kijken of er weer een berichtje is, afspraakjes die nooit over mogen gaan en dagenlang samen in bed: verliefdheid is zo ongezond voor ons lichaam, dat de natuur ons die staat maar maximaal achttien maanden toestaat. Daarna gaan we naar ‘houden van’, met reguliere polsslag en normale eetlust en de roze bril terug in het foedraal. We worden minder roekeloos en over de hele linie weer wat realistischer over de ander en onszelf. De verschillen tussen onszelf en onze partner die we eerst ‘leuk’ en ‘complementair’ vonden, vinden we nu ook wel eens irritant en de moeite voor een ruzietje waard. Gelukkig vergeven we elkaar in deze fase het meeste nog wel: we realiseren dat we veel dingen voor de eerste keer tegenkomen of bespreken. En de relatie voelt nog als jong en nieuw: dan heb je gewoon de nodige dingen met elkaar te ontdekken en bespreken! Met een gezonde dosis nieuwsgierigheid en de communicatieve vaardigheden om naar elkaar te kunnen blijven luisteren en geïnteresseerde vragen te stellen, kom je als koppel tot een gedeelde set waarden en overtuigingen. Je ontdekt wat jullie zoal verbindt, waar je elkaar versterkt, waar je elkaar kunt helpen en steunen. Je legt de basis voor een langdurige relatie.
De grote relatieproblemen komen meestal in de 3e fase
En dan ben je iets voorbij de dertig. Je kent elkaar intussen wel zo’n beetje. Je weet wat je aan jezelf en de ander hebt. Je begint samen vooruit te kijken. De carrières, de woonsituatie, het al dan niet stichten van een gezin: aan het begin van deze derde fase ga je samen en voor jezelf de lijnen uitzetten voor je toekomst. En je begint je dan ook serieus af te vragen: wil ik verder met deze partner? Is het allemaal nog wel leuk genoeg om de grote stappen te gaan zetten?
Met een levensverwachting van ruim boven de negentig jaar, is het nogal een besluit en we stellen het dan ook steeds langer uit. Maar eenmaal genomen is voor de meeste partners het doel om het de komende zestig jaar met deze ander te redden.
Met de grote vragen, komen ook de verschillen steeds meer naar voren én er is een noodzakelijkheid om hier samen uit te komen. Want anders ontstaat er disbalans en wrevel op de langere termijn. Vaak zie ik stellen die intussen twee of drie kinderen hebben en beiden ook een carrière belangrijk vinden. En tegelijkertijd vindt zij het niet oké om de kinderen vier dagen naar de opvang te brengen, dus moet hij ook minder gaan werken, zodat zij minimaal vier dagen aan de gang kan zijn.Sommigen van hen hebben de wens te verhuizen naar een groter huis (‘want het is nu een permanente bende’) maar lukt dat om allerlei redenen niet, met stress over taakverdeling tot gevolg. Andere stellen krijgen te maken met overlijden van een ouder waardoor er druk op de relatie komt. Of het gaat niet goed op school met een van de kinderen. Of een van beide partners wordt verliefd op een ander. Of de seks keerde niet meer terug na de geboorte van de laatste en het stel is een permanente Opvoedpoli geworden zonder enige erotiek of plezier samen.
En zo zijn er duizend redenen waardoor een relatie in zwaar weer kan komen. En dat gebeurt ons dus ook allemaal. Allemaal! Alleen kan het ene stel daar veel beter mee omgaan, dan het andere stel.
Communicatie en kwetsbaarheid
We zijn allemaal uniek en dus ook zijn onze relaties allemaal uniek. Gelukkig zijn relatieproblemen tamelijk universeel en dus is er heel veel te leren van anderen. Het helpt enorm om met vrienden te praten over je relatie, eerlijk en open. Hoe lossen zij bepaalde zaken op? Hoe gaan zij met dingen om? Welk advies zouden zij voor jullie hebben? En welk advies heb jij voor hen?
Hoe heerlijk zou het zijn, als we met elkaar durfden te delen over onze relatie. Helaas doen we dat met vrienden vrijwel niet. Als we al met elkaar over de verbinding met onze partner praten dan is dat oppervlakkig en wordt veel mooi weer gespeeld. We hangen de vuile was niet buiten en weten dus maar zelden wat er achter de voordeur van onze vrienden echt speelt en andersom. Want dat voelt veel te kwetsbaar. Daardoor zijn we allemaal op onszelf aangewezen en vogelen we het in min of meerdere mate toch maar zelf uit. Waar je nog opgeroepen wordt door consultatiebureaus voor advies en ondersteuning bij het grote project ‘kinderen’, is er geen instantie die ons begeleidt bij het vorm geven aan een goede en verdiepende relatie.
Binnen de relatie vinden we het op zeker moment lastig de harmonie te verstoren. Om die reden verdwijnen grote thema’s op de achtergrond en delen veel stellen hun gedachten en zorgen niet meer met elkaar. Kleine irritaties stapelen zich op, emoties en verlangens raken onderdrukt: het lijkt meer op aanpassen en overleven dan ten volle het leven pakken. Als reactie op het verlies van de verbinding zie je stellen dan uit elkaar groeien: de een laadt de batterij op via keihard werken, de ander verliest zich in een hobby. En soms komt het sluimerende ongeluk naar buiten als een burn out of een depressie. Of in de vorm van enige verslaving.
Durf jij je dan af te vragen of er onderliggend niet vooral in de relatie werk aan de winkel is?
Hoe ga jij daarmee om, hoe gaan jullie daarmee om?
Je relatie verbeteren
Deze maand werd ik via social media geattendeerd op het nieuwste boekje van het wereldberoemde Gottmann relatie-instituut. Zij doen al tientallen jaren onderzoek naar relatie-dynamiek, relatieproblemen en communicatie in de relatie. En ze brengen veel boeken uit, vaak met heel praktische tips en opdrachten die je direct in je eigen relatie kunt toepassen. Hun laatste boekje ‘The Love prescription, 7 days to more intimacy, connection and joy’ heb ik intussen bijna uit en ik stel je voor dit boekje gewoon te bestellen na het lezen van deze blog. Het is prettig leesbaar en legt uit hoe je met kleine, voor de hand liggende, stappen zelf veel positiefs aan de dynamiek in de relatie kunt doen. Maak contact. Stel elkaar de grote vragen opnieuw. Zeg ‘dankjewel’. Geef complimenten. Vraag om wat je nodig hebt van de ander. Reik uit en raak aan. Stel een ‘date-night’ per periode in. Al deze stapjes zijn voorzien van concrete voorbeelden.
Altijd weer verrast het me hoeveel vakliteratuur mijn cliënten hebben gelezen. Daarnaast hebben de meesten ook ‘de 7 eigenschappen’, ‘Flow’ en ‘de formule van Geluk’ al achter de kiezen. Na de geboorte van de kinderen lazen ze ‘Oei ik Groei’ of ‘the First year’.
Maar schrikbarend weinig cliënten hebben al eens een boek over het verbeteren en verdiepen van relaties gelezen. Over misschien wel het belangrijkste in ons leven, doen we lankmoedig. Alsof we vinden dat het vanzelf moet gaan, zestig jaar lang.
Maar jij bent aangekomen bij deze laatste zin en dus nogmaals mijn advies: voordat je relatie in zwaar weer is, werk eraan. Lees de goede boeken, luister de nieuwste en leukste podcasts, bekijk interessante YouTube filmpjes over het onderwerp dat in jouw relatie speelt. En kom er samen over praten, als je de ogen en oren van een professional graag even mee laat kijk kijken en luisteren.
Enkele tips voor wie graag meer leest, luistert en kijkt
Boek: The Love Prescription.
YouTube filmpje Esther Perel over moderne relaties.
Podcast Brené Brown (auteur van ‘de Kracht van Kwetsbaarheid’) in interview met Esther Perel.