Goede relatie? Schaamteloos goede gesprekken!
Ik probeer in relatietherapie stellen te leren om structureel met elkaar het gesprek aan te gaan over belangrijke aspecten binnen de relatie die in de dagelijkse sleur niet zomaar voorbij komen. Ik noem dit ook wel de ‘relatie-APK’: de periodieke afspraak om onderhoud te plegen op alle onderdelen, ook diegene die nog niet versleten of gesneuveld zijn.
Globaal zijn de agendapunten die ik voorstel:
- Hoe gaat het met jou? Hoe met mij? Hoe met ons samen?
- Hoe staat het met ons seksleven? Zijn er wensen, verlangens, behoeften die eens op tafel mogen?
- Hoe gaat het met het werk en maatschappelijke verplichtingen?
- Hoe gaat het met de ouders/mantelzorg?
- Hoe zitten we in de opvoeding van onze kinderen? Wat komt eraan waarover we het moeten hebben?
- Hoe gaat het met onze (gezamenlijke) vriendschappen?
- Hebben we een grote wens te realiseren? Dit kan gaan over wonen, reis, vakantiehuisje, grote aanschaf etc.
Hier thuis gaan we een keer of tien per jaar op een stevige wandeling met zijn tweeën, waarvan zeker drie keer gecombineerd met een overnachting en diner, zodat ieder agendapunt een keer of vier per jaar voorbij komt. En dat is prettig, want dan voel je je een team en dus verbinden de gesprekken. En zaken lopen niet op, we raken niet aan het stapelen, irritaties worden veel eerder uitgesproken, net als wensen en verlangens. En zelfs wij vinden het soms lastig om helemaal volledig schaamteloos eerlijk tegen elkaar te zijn. Laat staan als je de routine van het gesprek met elkaar niet hebt.
Dat ie eerlijk is
Als je een single vraagt welke eigenschappen de volgende partner moet hebben, dan scoort ‘eerlijkheid’ altijd heel hoog. ‘Alles met elkaar delen’, ‘geen geheimen voor elkaar hebben’, ‘ik moet de ander kunnen vertrouwen’. Wie kan hier nu tegen zijn? Niemand. En toch slagen veel stellen er verrassend slecht in om die ideaal vast te houden na de eerste fase van verliefdheid.
‘Verliefdheid heeft alle kenmerken van een lichte psychose.
Het waarnemingsvermogen is in ieder geval zwaar aangetast.’
Als we elkaar net kennen, horen we alles door een roze oorhoorn. Stommiteiten, experimenten, vergissingen en uitglijders uit het verleden: in de fase van de roze wolken kunnen we geen genoeg van elkaars verhalen krijgen. ‘Meer, meer!’. Instemmende nieuwsgierigheid alom, elkaar helemaal leren kennen en willen zien. Elkaar inademen, indrinken. Ieder facet van de nieuwe partner is intrigerend en spannend. Een andere wereld waarin je je vrolijk laat binnen leiden. ‘Ben je wel eens vreemd gegaan?’, kun je op de derde date nog wel in alle gevallen eerlijk beantwoorden. Net als de vraag: ‘hoe sta je tegenover een trio?’. Na een paar jaar relatie, zijn beide vragen potentiële bermbommen, waar je het liefst behoedzaam omheen stapt. Althans in heel veel relaties..
Liegen een evolutionair voordeel?
Is liegen erg? Niet altijd, hoor ik je denken. Een leugentje om bestwil vinden we bijvoorbeeld best wel zorgzaam. De filosoof Nietzsche was ervan overtuigd dat liegen families en gezinnen bij elkaar hield, wat zou leiden tot meer- en veiliger opgroeiende kinderen. Zo wordt liegen bijna een succesvolle deugd voor de soort ‘mens’.
Een wat lossere omgang met eerlijkheid en leugen is ons allen natuurlijk niet vreemd. Ook niet binnen onze liefdesrelatie. Want soms is iets verzwijgen, de waarheid bijbuigen of er een glasharde leugen in knallen, gewoon een best wel heel liefdevolle en zorgzame daad. Het lastige is dat sommige kleine leugentjes als mini-boomerang de lucht ingaan, maar gaandeweg uitgroeien tot gekartelde propellers waaraan je je lelijk kunt openhalen. Of erger: wat als papieren vliegtuigje vertrekt, crasht soms als Boeing 737 in je voortuin. En dan zijn de rapen gaar. Want ‘wij zijn toch eerlijk in alles met elkaar?’, want ‘waarom heb je dat niet in alle openheid besproken?’, want ‘waarom heb je zo glashard tegen me zitten liegen al die tijd?… Als het een beetje hoog oploopt worden de biezen zomaar gepakt.
Waarom veel stellen niet meer met elkaar praten
Mannen weten al lang dat 100% eerlijkheid naar je partner de route is naar glad ijs. Of erger nog: kokend water. Daarom vinden wij ieder jurkje ‘leuk’, ieder nieuw paar laarzen ‘prima’ en we kennen allemaal de zin: ‘o ja, inderdaad zeg, nu zie hoe goed je bent geknipt’. Mannen vinden dat niet oneerlijk, mannen vinden dat vreedzaam verstandig. Maar die credits krijgen ze zelden.
Wat jammer is, is dat mannen het ‘niet helemaal eerlijk zijn’ vaak uitbreiden naar heel veel gebieden. En vaker nog zoeken mannen de gesprekken helemaal niet meer op. Vrouwen die hun man niet meer kunnen bereiken, kunnen zomaar geneigd zijn om hierover bij vriendinnen (of erger: hun moeder) te gaan klagen. Ze geven het een beetje op om thuis hun man aan tafel te krijgen. Het is dus niet voor niks dat ik in relatietherapie vaak zie dat de vrouw ‘zich niet gehoord voelt’. Door deze dynamiek wordt menig stel een adequate ‘opvoedpoli’, waarin ze met elkaar de dagelijkse uitdagingen rondom het gezin nog wel goed geregeld krijgen. Maar ze vergeten onderhoud te plegen op hun onderlinge relatie. Irritaties worden ingeslikt, behoeften worden opgeschort, wensen worden uitgesteld en frustraties worden opgestapeld. In de loop van de jaren wordt de bruisende poel die de relatie ooit was, meer en meer een doods vijvertje. Overwoekerd met kroos, methaan in de bladeren op de bodem. De vissen zijn gestorven door gebrek aan zuurstof. De rietkraag hangt treurig voorover.
Die relaties leven op als er van grote hoogte een flinke steen in het water ploft. Weg bladeren en kroos, hallo zuurstof. Leven in de brouwerij. Die steen heet vaak ‘affaire die uitkomt’. En soms is dat echt een zegen. Maar vaak ook is het einde huwelijk. En nu intussen vijftig procent van de huwelijken sneuvelt, vind ik het tijd voor een andere manier van omgaan.
Hoe ben je samen die affaire voor?
Zijn jullie zo’n stel waar de ‘schwung’ uit is? Waar de sleur het zicht op al het mooie heeft weg genomen? Waar onder water weinig meer leeft en op het water alleen nog maar dingen drijven? Kom dan bij me langs voor één of meer open gesprekken. Schaamteloos eerlijk durven zeggen tegen je partner wat je nodig hebt, wat je wenst, wat je te bieden hebt. Zodat het leuker wordt.
We trainen voor onze sport. We studeren als we nieuwe vaardigheden willen opdoen. We vragen hulp van de buurman als we iets zwaars moeten sjouwen. Maar over onze relatie praten we alleen met elkaar en helaas vaak te weinig en niet ‘diep’ genoeg.
Ik heb voor mijn praktijk de missie opgesteld dat ik wil knokken voor meer leuke, veilige, fijne en bestendige relaties. Om die reden wil ik op de eerste plaats een veilige plek creëren voor stellen, die met elkaar de echte gesprekken wel aan willen gaan, maar het spannend vinden. Partners die dolgraag hun wensen en verlangens op tafel zouden krijgen, maar niet meer weten hoe de ander te bereiken. Partners die naar een nieuw niveau in de relatie willen groeien, maar het niet voor elkaar krijgen in de dagelijkse omgang.