Niet monogame relaties
Niet iedere relatietherapeut is ervan: Niet Monogame Relaties. Zij komen voort uit een christelijke traditie, of hebben (zoals de halve wereld) het Romantisch Ideaal van de onverbrekelijke ‘pair-bond’ voor ogen: als we onze partner hebben gevonden, dan staan we voor de taak om ‘tot de dood ons scheidt’ na te leven. En daar hoort seksuele exclusiviteit bij. Voor deze therapeuten is vreemdgaan een lelijke zondige daad, waarbij het past dat de dader het hoofd buigt en aan de eigen issues gaat werken. Want als je vreemdgaat dan heb je issues, trauma, onverwerkt verleden en ga zo maar door. Als je daarvan geneest, dan kun je trouw zijn.
Deze relatietherapeuten hebben dan ook weinig op met het werk van Esther Perel, die oog heeft voor het feit dat we ouder worden dan ooit, meer levensfasen dan ooit met een partner doormaken, meer verleidingen hebben dan ooit door bijvoorbeeld de smartphone en hogere eisen stellen aan ons leven, ons geluk en dus aan onze partner dan ooit. En dan kunnen allerlei omstandigheden en onze menselijke natuur wel eens leiden tot verlangens, verliefdheden, affaires en zelfs het openen van de relatie. Voor Esther Perel gaat het erom dat partners het relatie-contract kiezen dat bij hen past en niet de relatie zoals die door Hollywood en de kerk worden verheerlijkt. Want van sprookjes en geloof moeten we het in relatie-land niet hebben. Als je haar vraagt ‘ben je voor monogame relaties of voor open relaties?’ Dan is haar antwoord: ‘Ja!’. Beiden hebben een plek, beiden zijn oké, het gaat erom dat de partners met elkaar een keus maken en die mag door de tijd veranderen. Kernachtig zegt zij: ‘In monogame relaties is verveling de uitdaging, in niet monogame relaties is het de jaloezie’. Het wordt kortom nergens makkelijk.
Het Hollywood ideaal van de Soulmate
Dankzij de ijzersterke doctrine van onze cultuur, weten we allemaal precies wat de onuitgesproken afspraken zijn binnen de standaard relatie met onze soulmate.
• Monogamie dus geen seks met anderen
• Geen vriendschappen met het andere geslacht tenzij oppervlakkig
• Geen chatjes met collega’s van het andere geslacht
• Niet teveel optrekken met leden van het andere geslacht in de sportschool of in de wandelgroep
• Niet alleen aan de bar hangen met iemand van het andere geslacht aan het eind van de bedrijfsborrel
• Zeker geen porno kijken
• Niet omkijken naar een knapperd
• Niet teveel nummers dansen met dezelfde danspartner van het andere geslacht.
Eigenlijk is het de bedoeling dat we 90% van onze ‘andere geslachttijd’ met onze eigen partner invullen. Want anders zijn er dreigingen, wordt er geroddeld, zal er wel iemand jaloers moeten worden en klopt het plaatje niet met de sprookjes uit Hollywood.
Verder past binnen deze relatievorm dat we al elkaars wachtwoorden kennen, via GPS weten waar onze partner op ieder moment uithangt, het volstrekt normaal is om elkaar meerdere keren per dag te bellen of te appen met de vraag ‘wat doe je?’. Eerlijkheid, transparantie, ‘we hebben niets voor elkaar te verbergen’ en steeds jezelf onthullen en kenbaar maken: allemaal logische wensen en eisen aan de Romantic Pair Bond relatie. En als dit je allemaal lukt, dan volgt een leuk en inspirerend seksleven met goede gesprekken en een enorme levenslust als vanzelf. Natuurlijk is dit een overdrijving en hebben de meeste mensen nog wel enige vrijheid in de relatie en gelukkig maar: het zou toch verschrikkelijk zijn als je na het Ja-woord enig verdiepend contact met de halve mensheid zou moeten verbreken. En daardoor werkt deze relatievorm voor veel mensen binnen zekere kaders uitstekend. Van echte honderd procent toegewijde ‘Zwanen’ die altijd verliefd blijven tot partners die elkaar tijdens carnaval of wintersport een groene kaart binnen een ‘don’t ask, don’t tell’ policy verstrekken: het kan op allerlei manieren werkbaar en zelfs prettig zijn.
Vijftig procent van deze verbintenissen sneuvelt overigens. En zestig procent als we het een tweede keer proberen met een nieuwe partner. En minimaal zeventig procent van deze verbintenissen krijgt te maken met het verbreken van een aantal van de belangrijke voorwaarden rondom ‘trouw en exclusiviteit’. Als het monogame huwelijk een aandeel was, zou je er niet in beleggen, zeg maar.
De Geopende Relatie: een oneindig palet
Tegenover de door ons allen zo welbegrepen wereld van het Romantisch Monogaam Ideaal, staat een veelkleurig universum van Geopende Relaties. In het Engels zeg je ‘Consensual Non Monogamy’ of ENM (ethical non monogamy): relatievormen die andere zijn dan de traditionele 1-op-1 waarvoor we elkaar doorgaans het ‘Ja-woord’ geven voor het altaar.
Veel stellen zullen het wel herkennen: na een heerlijke start van verliefdheid, komt ‘houden van’ ervoor in de plaats. En dan begin je een gezin en wordt het ‘zorgen voor’. Na een tweede kind krijgt het erotisch leven van koppels vaak veel te lijden, soms komt het nooit meer echt op gang. En dat is niet erg, als er maar over gepraat wordt én als er maar een verlangen is om het weer te hervinden. Want passie en erotiek vormen de derde belangrijke pijler onder de relatie, naast vriendschap/betrokkenheid en intimiteit/veiligheid. Anders gezegd: zonder erotiek in een relatie, gaat de boel op zeker moment zeer waarschijnlijk kantelen of zelfs omvallen.
ALs je eenmaal papa en mama bent en samen een geweldige opvoedpoli vormt, dan kan het lastig zijn om in de ander ook weer de aantrekkelijke sekspartner terug te zien. Vaker nog als de geboorte van een kind fysiek o mentaal traumatisch is geweest, kan er iets tussen de oren zijn gaan zitten, waardoor het niet zo makkelijk meer spannend en geil wordt met elkaar. Zelden vinden partners de woorden en de durf om dit hardop tegen elkaar uit te spreken. Het wordt pappen en nathouden, totdat bij één van beiden het vuur wordt aangeblazen door een derde… Niet zelden komt het dan tot een affaire, die doorgaans uitkomt via de smartphone of de whapp-geschiedenis in de cloud op de openstaande laptop. En dan komt het stel bij mij in relatietherapie.
Bij het onderzoek naar een toekomstig contract 2.0 is dan altijd de vraag: hoe gaan we de erotiek terugkrijgen in de relatie? En dan heb ik het niet over ‘de daad’, maar echt over erotiek: het plezier, de spanning, het spelen, lachen, dansen, vrijen. Samen het leuk hebben, trots zijn op elkaar op een feestje, zin hebben om er samen op uit te gaan. En in sommige gevallen -en eerlijk is eerlijk: steeds vaker- komt dan ook het aspect van verliefd worden op- of verlangens hebben naar anderen, ter sprake. Als duidelijk sprake is van trauma, dan ben ik voorstander van eerst inzetten van een seksuoloog of EMDR-therapeut. Als het echter veel lichter voelt en een stel veel meer vrijuit durft te praten, dan prikkel ik tot de gedachte om het eens te hebben over fantasieën en bijvoorbeeld met elkaar filmpjes te delen die opwindend zijn. En een enkele keer komt dan ter sprake of misschien een fase van een andere relatievorm zou kunnen werken. Soms wordt daar spelenderwijs positief op gereageerd: ‘Ja! jij bent vreemdgegaan, dus nu mag ik ook een keer’, andere keren direct veel directer: ‘misschien moeten we een keer naar een parenclub gaan’.
In die laatste zinnen zit een wens om eens voorbij de standaard monogame relatie te praten en fantaseren. Niet omdat het persé daar naartoe moet, maar wel omdat een stel het aandurft weer met elkaar te onderzoeken alsof ze verliefd aan het begin van hun relatie staan en nog niets gek, afkeurenswaardig of vies hoeft te zijn. En dan betreed ik met de koppels een enorm veld van mogelijkheden. Alle gesprekken beginnen vanuit nieuwsgierigheid naar elkaar en het durven kenbaar maken van fantasieën enerzijds en zorgen en angsten anderzijds. Want een keuze voor openen van de relatie doe je alleen, als het je primaire relatie versterkt. Ik sta stellen hierbij graag terzijde.
Wil je meer lezen over Open Relaties? Goede boeken zijn:
Opening Up van Tristan Taormino
Open Deeply van Kate Loree
Een open relatie, niet voor watjes van Myra R. Darens