In de ruim vijf jaar dat ik nu als relatietherapeut actief ben, heb ik veel relatieproblemen gezien waarbij alcohol een rol speelde. Maar als je me op de man af vraagt, hoe vaak ik daar dan ook daadwerkelijk een interventie op heb gepleegd of voorgesteld: ik ben bang veel te weinig. En dat ga ik anders doen, want alcohol is een sluipmoordenaar in veel te veel relaties. En we kunnen er maar moeilijk met elkaar over praten.
Alcohol en relatieproblemen: kip of ei?
Als je relatie niet lekker loopt, wordt het allemaal een worsteling. Op je werk gaat het vaak minder, je bent kortaf tegen de kinderen, je klaagt meer bij vrienden dan dat jij positieve energie brengt. Dan kan een drankje een welkome verdoving bieden voor de treurigheid van alledag. Maar het is natuurlijk niet de weg om te gaan.
Andersom zie ik koppels met jonge kids, waarvan de man nog vastzit in een vriendengroep die vanuit de studie, een gezamenlijke hobby of sportclub ieder weekend met elkaar aan de boemel gaat. Of de vrouw die de gewoonte heeft ontwikkeld tijdens de lunch met een wit wijntje te starten, maar gaandeweg de hele middag en avond glazen bijschenkt voor zichzelf. Jonge kinderen hebben nog niet in de gaten waarom papa een beetje kortaf is in de ochtend, of mama even blijft liggen, dus je komt er nog mee weg.
Voordat je het weet grijpen beide mechanismen in elkaar en beland je samen in een vicieuze cirkel. Alcohol biedt dan de verdoving voor de problemen die ze zelf op allerlei manieren veroorzaakt heeft. Feit is dat deze koppels in de loop van de jaren grote relatieproblemen zullen ontwikkelen. Esther Perel zou zeggen: er is een affaire met alcohol. En die moet op tafel en aangepakt.
Hoe zit dat bij jullie?
Niet dat het allemaal meteen zorgelijk hoeft te zijn, maar kijk deze vragen eens door en vraag jezelf af: moeten we hier niet wat fundamenteler aandacht aan gaan besteden?
- stoort een van beiden zich wel eens aan het drinken van de partner?
- Is ‘alcohol en matigen’ een regelmatig terugkerend onderwerp van gesprek tussen jullie?
- Loopt een avond uit of feestje wel eens anders dan gepland door alcohol?
- Blijft een van jullie beiden wel eens wat langer liggen vanwege een kater?
- Maak jij of je partner zich weleens zorgen als de ander op pad is met vrienden/vriendinnen?
- Denk je wel eens ‘alweer een fles leeg?
- Zie je uit naar je eerste drankje op de dag of aan het eind van de week?
- Is een feestje nog te doen zonder alcohol?
- Maken je kinderen wel eens opmerkingen over drankgebruik?
- Moeten jullie wel eens voor elkaar inspringen bij een activiteit van de kinderen vanwege alcohol?
Hoe alcohol de relatie vergiftigt
Met een slok op worden ruzies heftiger en leidt alcoholgebruik bij sommige stellen zelfs tot gewelddadigheid. Je zegt vileine dingen tegen je partner, je jij-bakt en schreeuwt makkelijker. En de woorden nooit, altijd, kotsbeu, strontziek en spuugzat, duiken vaker op in je bijzinnen. En omdat kinderen en dronken mensen altijd de waarheid zeggen, komen deze dingen keihard aan bij de ander, zeker als deze (vrijwel) nuchter is.
Na een avond doorzakken doe je de volgende dag veel minder. Plannen die je had, gaat gemakkelijk een streep door. Sport valt als eerste af, alcoholgebruik en overgewicht hebben vooral bij mannen een enorm sterke correlatie. Sterker nog, ik denk dat bij minimaal 50% van de mannen die te zwaar is, het probleem begint bij de alcohol. Klusjes. Aandacht voor familie en vrienden. En even iets liefs naar je partner. Het blijft uit.
Alcohol zorgt voor een slechtere slaap. Als het niet bij een slaapmutsje blijft, is alcohol vooral een ‘activator, iedereen met een Garmin horloge dat je slaap kan meten, weet wat je inlevert aan diepe slaap en REM slaap. De volgende dag is je batterij maar deels opgeladen, met alle mogelijke gevolgen.
Alcohol is helemaal niet goed voor verbindende seks en al helemaal niet voor erotische vrijpartijen. Natuurlijk kun je met een zeker percentage best grappige ontremde vrijpartijen met elkaar hebben, maar we weten allemaal dat alcohol zowel fysiek als mentaal ook tamelijk negatieve invloed kan hebben op onze seksualiteit.
Hoe werkt alcohol negatief door in jullie relatie?
Mijn eigen ervaring
Omdat licht aangeschoten zijn voor velen van ons zo’n lekker ontremd gevoel geeft, is de verleiding groot. En ook ik ken hem goed, reden om er eerlijk met mijn partner naar te kijken. Ik heb een aantal jaren last gehad van somberheid in de winter, tot op het punt dat ik dan alle plezier in mijn werk, vriendschappen, hobby’s (lezen, koken en muziek) en sociale leven verloor. En ook in mijn relatie was ik dan niet de attentste en vrolijkste partner. Een jaar of tien geleden heb ik daarom eens een combinatie geprobeerd van interventies. Vanaf 1 september stopte ik met alcohol, ging ik meerdere keren per week wandelen, nam dagelijks een scheut lichttherapie met een speciale lamp die ik online had gevonden en slikte ik vitamine D. En jawel: de winterblues bleef weg! Pas in de Nieuwjaarsnacht besloot ik mezelf weer een glas wijn toe te staan: vier maanden dronk ik geen druppel. De reden om in september al te stoppen was een idee van mijn huisarts, die meende dat ik daarmee ‘de on-set’ van de somberheid bij het korte worden van de herfstige dagen, voor zou kunnen zijn. Achteraf een uitstekende gedachte.
Het jaar erna besloot ik me te beperken tot wandelen en geen alcohol drinken. Die lamp gaf me hoofdpijn en extra vitamine D loste ik al op met meer vette vis op het menu. En wederom geen enkele last van een winterdip. Sterker nog: ik voelde me eigenlijk beter dan ooit. Het leek werkelijk alsof ik zonder alcohol ongelooflijk veel meer vrije tijd had om dingen te doen die ik was verloren. Ik las veel meer, ik schreef veel meer, had veel meer energie voor mijn gezin. Ik had daardoor meer plezier in mezelf en dat werkte door in de gezinsdynamiek. Mijn relatie werd er beter van.
In de loop van de jaren erna, verkortte ik de alcoholvrije periode. Ik ontdekte dat ik begin november weer kon beginnen zonder straf. En toen ontdekte ik dat als ik gewoon fors minder ga drinken vanaf September, het effect er ook al is. En dat vind mijn vrouw jammer. Want zij herinnert zich een man die ooit vier maanden lang de allerleukste, vrolijkste, energiekste versie van zichzelf was. Dus ieder jaar doe ik steeds betere pogingen om óók in het najaar die man te zijn. Met wisselend succes, eerlijk is eerlijk. Maar de poging wordt al zeer gewaardeerd, het gesprek wordt levend gehouden en het ontspoort nergens meer.
Mijn advies
Als het niet lekker loopt in jullie relatie, begin dan eens met helemaal stoppen met drinken allebei. Gewoon eens voor een periode van vier maanden. Investeer die maanden eens wat meer in elkaar: ga wandelen, ga gesprekken hebben, lees boeken over relaties en bespreek die. Werkende koppels, zo blijkt uit onderzoek, praten gemiddeld nog maar zeven minuten per dag met elkaar. En lang niet altijd over zaken waarover het echt zou moeten gaan. Zeven minuten. Ten opzichte van je tijd in apps op je telefoon, hoeveel procent van jullie tijd is dat? Bij veel koppels is dat minder dan 5% van de tijd die ze op de telefoon besteden. Om te huilen.
De laatste tijd zijn er veel apps beschikbaar gekomen, die kunnen helpen om eens andere gesprekken met elkaar te hebben. Toets maar eens in, in je browser: ‘de beste apps voor relatie’ en bekijk samen eens welke apps jullie aanspreken om te proberen.
Dus stop met alcohol. En dan een advies van wederom de belangrijkste relatietherapeut van dit moment, Esther Perel: zorg dat het laatste voor- en het eerste na- het slapen gaan dat je aanraakt, niet het scherm is van je smartphone. Maar laat dat je partner zijn. Even armen om elkaar, een knuffel en een kus. Een streling, een massage. Of een vrijpartij. Zonder alcohol, zonder telefoon. Maar gewoon met elkaar.