‘Maar wat nu als je elkaar helemaal niets meer te vertellen hebt, hoe maak je het dan weer leuk?’ Ik zit aan de rand van een zwembad en praat met een vriend van een vriend. Hij is er net achter gekomen dat ik relatietherapie geef. Als het woord relatietherapie valt, is de interesse doorgaans gewekt. Want vragen over huwelijk of relatieproblemen heeft iedereen. En we vinden onze relaties belangrijker dan bijvoorbeeld onze pensioenopbouw.
’Wat zijn eigenlijk de meest voorkomende huwelijksproblemen?’
Hij is op zoek naar antwoorden op vragen die horen bij de relatie-fase waarin hij en zijn vrouw met drie kids onder de tien, verkeert. ‘Dat we in langere relaties de taal lijken te missen om echt met elkaar in gesprek te blijven.’
Vrijwel alle stellen die ik in therapie tref, geven aan dat een aantal dingen niet goed besproken zijn of niet meer besproken werden vanaf een zeker moment. En die ‘dingen’ worden een roze olifant die groeit en groeit totdat beide partners met de rug tegen de muur gedrukt staan en er geen bewegingsruimte meer is. En dan barst de bom.
Ik geef de vriend van de vriend voorbeelden. Hij knikt, lacht en vraagt door. Af en toe werpt hij een blik opzij naar zijn vrouw, die in het ondiepe deel van het bad met de kinderen een bal hoog houdt. Het is een leuk, aantrekkelijk stel om te zien: uiterlijk passen ze goed bij elkaar. Ze zijn hoog opgeleid, sportief en ondernemend met eigen vriendengroepjes. Ze kennen elkaar uit de studietijd in Maastricht. Studentenvereniging, alles samen, paar jaar gereisd en aan de carrière gewerkt en toen een gezin gesticht. Ze zijn intussen bijna twintig jaar een stel en de kinderen naderen de puberteit. Dan heb je uitdagingen genoeg, zo weet ik uit de praktijk.
Opvoedpoli of Liefdeskoppel
Iedereen die kinderen heeft, herkent dat er een fase is dat je je als koppel meer een ‘Opvoedpoli’ voelt, dan een liefdeskoppel. Iedereen begint onbevangen en verliefd aan de relatie. Je drinkt elkaars verhalen. Verschillen worden als leuk en complementair ervaren. Wensen, verlangens, behoeften kunnen nog vrijuit besproken worden. Alles is nog open en vrij.
Dat verandert meestal als de eerste zwangerschap zich aandient. Zij verandert hormonaal enorm en daarmee komen nieuwe emoties, behoeften en soms angsten. Hij weet niet wat hem overkomt: eerst was alles nog vrolijk en speels en nu moet hij zich voorbereiden op het vaderschap! De kinderkamer moet af, de rolverdeling verandert, je stapt samen een heel nieuw leven in bij de geboorte van de eerste. En vaak rolt een stel dan door in de relatie. Je wordt voor een groot stuk immers geleefd door je kind(eren) en alles wat de zorg voor hen met zich meebrengt.
Als de kids nog heel klein zijn, absorberen ze alle aandacht van in ieder geval moeder. Als ze wat groter worden, komen school, sport en allerlei activiteiten erbij. Er zijn dagen dat je je meer taxichauffeur voelt, dan vader. En als ze nog iets groter worden, blijven ze ’s avonds zitten in de huiskamer en heb je als koppel vrijwel geen privacy meer.
En dan heb je nog geluk, want als er medische dingen bijkomen of leer-probleem-rugzakjes dan is het allemaal nog een paar graden uitdagender. En zo verdwijnt in veel relaties eerst het magisch samenzijn, dan de intimiteit en terloops ook de gesprekken, het lachen, de halve woorden die ooit genoeg waren.
Het schijnt zelfs zo erg te zijn, dat vijftig procent van de relaties na het 2e kind functioneel seksloos wordt. Dat betekent minder dan tien keer sex per jaar.
‘Maar tien keer sex per jaar is toch nog best veel?’. Ik hoor het je denken.
Vrijpartij op TV? Awkward!
Dus je bent begin veertig en zit samen op de bank te kijken naar een romantische komedie. Althans, de ander kijkt naar de romantische komedie, jij kijkt op de telefoon. Of jullie kijken allebei op je telefoon. In je ooghoeken zie je dat de hoofdrolspelers in een vrijpartij belanden. Zo een die je zelf al heel lang niet hebt beleefd. Je voelt dat je partner ook opkijkt naar de televisie. Dat is ongemakkelijk ineens, passie aan de andere kant van de glasplaat.
‘Ik ga even kijken of de kinderen slapen, zet jij een kopje thee?’
Drie minuten later zit je samen weer in de woonkamer. De vrijpartij op tv is over, het reclameblokje is gestart. En allebei vraag je je af of het weer eens op gang zal komen. Het vrijen, of in ieder geval het gesprek erover. Of enig gesprek met wezenlijke inhoud. Want hoe vaak wordt er nog over iets anders gepraat dan de vorderingen van de kinderen of de zorgen om jullie ouders? Over de school, de buren en vriendjes?
Als relatietherapeut heb ik makkelijk praten. Maar ook ik herinner me relaties waarin mijn partner en ik het contact kwijt waren. Het gaat zo makkelijk. Het sluipt er zomaar in. En we vinden maar moeilijk een weg uit het moeras.
Waarom doen we elkaar dit aan? Hoe is het mogelijk dat we op de belangrijkste plek van ons leven -in onze relatie- spanning en ongemak voelen als we anderen het leuk zien hebben, van elkaar zien genieten, in elkaar opgaan. Wat maakt het toch zo moeilijk om gewoon te zeggen: ‘Zeg schat, hoeveel verder laten wij onze relatie nog versloffen, voordat we er een keer echt iets aan gaan doen?’, of woorden van gelijke strekking.
Je relatie leuk maken of leuk houden: de Schijf van 5
Gewoon aan de slag gaan helpt echt! Nee het gaat niet vanzelf. Maar je kunt ontzettend veel doen om je relatie van zuurstof en brandstof te voorzien. En ja: dat vereist aandacht, initiatief en toewijding. En het besef dat de continuïteit van jouw relatie geen vanzelfsprekendheid is, ook niet na twintig jaar. Want als vijftig procent van de huwelijken sneuvelt en zeventig procent van ons met een affaire in enige vorm te maken krijgt, dan is het duidelijk dat ‘op zijn beloop laten’ een heel slecht idee is. Dus pak deze Relatieschijf van Vijf er maar gewoon bij en kom achter je smartphone schermpje vandaan.
Schijf van Vijf punt één: Samen (weer) dingen beleven
Ik ben geen groot fan van een bucketlist met honderd wensen. Wel ben ik een voorstander van een komende-maanden-plan. Wat gaan jij en je partner samen doen? Met de kinderen erbij, maar zeker ook zonder de kinderen.
Ons eerste advies bij een crisis is altijd om het ‘Tafeltje-gesprek’ te gaan voeren. Dit is niets anders dan dat je wekelijks op een vast tijdstip in alle rust een kop thee of glas wijn met elkaar drinkt en een echt gesprek met elkaar voert. We hebben daarvoor een aantal vaste vragen geformuleerd, die je als partners aan elkaar kunt stellen. Het prettige aan het gesprek is, dat je de opvallende en lastige zaken van de week op een rustig moment met elkaar nog eens bespreekt: Wat ging er goed? Wat was lastig? Op welk moment vond je de ander leuk? Waar vond je dat de ander het anders had kunnen doen? Waar voelde jij je goed bij? Waarvan zou je meer of minder willen van wat in de week gebeurde?
Het is een gesprek waarin complimenten een plek krijgen, waarin je wensen uit, waarin je je partner ook een spiegel kunt voorhouden buiten de emotie van het moment in de week.
Het klinkt zo eenvoudig, maar er zijn maar heel weinig stellen die een dergelijk gesprek regelmatig voeren met elkaar. Het is daarom voor veel mensen al een hele belevenis om gewoon met elkaar te gaan zitten, elkaar in de ogen te kijken tijdens het praten en de week nog eens rustig door te spreken. Begin er maar gewoon mee, als jullie het nog niet doen.
Als het met het gesprek een beetje loopt, of daarvoor al, kun je naar plan B: samen leuke dingen buitenshuis doen. Een avond uit, op stap naar theater of bioscoop. En wees daarin schaamteloos creatief, alsof je je geliefde nog maar net kent en aan deze wilt bewijzen dat je een heel frisse onconventionele en originele geest bent. Als je zo op elkaar verliefd bent geworden, dan is het ook na twintig jaar nog een goed recept om het leuk te hebben.
Kun je het je veroorloven om wekelijks of desnoods maandelijks een oppas in te huren: doen! Kies een vaste avond waarop je samen iets gaat ondernemen. Recent hoorde ik iemand die nog altijd de maandelijkse ‘Ja-date’ deed met haar partner. Een keer in de maand organiseert de één een uitje en de ander moet ‘Ja’ zeggen tegen alles. Dus als je een uitnodiging krijgt met daarin het voorschrift om om 19:30 aan de bar in het Amstel hotel te staan in lange zwarte jurk, een bloem in het haar en twee fris-sprankelende glazen gin-tonic: dan sta je daar precies op dat moment als voorgeschreven. En dan komt hij binnen en begint de avond: Carré is op loopafstand, de IT op tramafstand en een Ajax Skybox bereik je met de metro. Je weet niet wat er komen gaat, maar je zegt alleen maar ‘Ja leuk!’. En de volgende keer organiseert zij. En zo beleven ze om en om de avonturen die in ieder geval één van beide partners geweldig leuk vindt.
In de volgende blog zal ik ingaan op de andere vier punten van de Relatie-schijf van Vijf. Wil je die in de mail ontvangen, stuur me dan even een mailtje.