Provocatieve coaching is een vorm van begeleiding die de cliënt uitdaagt en door de reacties en het verzet die dit oproept, zijn/haar autonomie versterkt. De provocatieve coach bereikt dit door de 3 basiselementen van provocatieve coaching in te zetten en dan een scala van interventies toe te passen, zoals die zijn ‘bedacht’ door Frank Farrelly, de Amerikaanse grondlegger van Provocatieve Coaching. Deze interventies noemen we de ‘Farrelly Factors’.
De 3-voudige kern van Provocatieve Coaching
Warmte en waardering
Allereerst bereikt de goede Provocatieve Coach een sfeer van warmte en waardering, het eerste basiselement van Provocatieve Coaching. ‘Goed dat je er bent, knap dat je je probleem zo ruiterlijk onder ogen durft te zien, dat is niet iedereen gegeven..’
Humor
Daarbij lardeert de Provocatieve Coach de sessie met het 2e basiselement: humor. De Coach is in die zin te vergelijken met het archetype van de Nar, de plagerige adviseur van de regent. De Nar zegt dingen die niemand anders zegt, zeker een hulpverlener niet. Door het inbrengen van die humor brengt de Coach zichzelf én de Cliënt in een ‘lichte dialoog’, die we de laughing state noemen. Denk aan ‘the Twinkle in the eye’ en de ‘Tongue in cheeck’.
Uitdaging, prikkeling, verwarring
In die laughing state is het tijd voor het 3e basiselement: de uitdaging, prikkeling, verwarring. Daar daagt de Provocatieve Coach de cliënt uit bijvoorbeeld door zwakke punten uit te vergroten, door absurde voorstellen te doen, door de meest uiteenlopende verklaringen te geven, door stereotypen te overdrijven, door non-verbaal gedrag clownesk te spiegelen, door de structuur volledig te vergeten, enzovoort. Dit is zo anders, dat de provocatieve coach cliënten kan helpen die niet gedijen op het reguliere dieet van steun, zelfreflectie en advies.
Ontstaan
NLP ontstaat in de jaren ’60. Frank Farrelly werkt als maatschappelijk werker en psychotherapeut in een psychiatrisch centrum, in Wisconsin. Op een onbewaakt moment gooit hij de regels van de Rogeriaanse psychotherapie overboord en hij begint te zeggen wat hij echt denkt. Zij het op een warme, Amerikaans-Ierse, humoristische manier. Patiënten en collega’s zijn geschokt, maar sommige patiënten gaan wel verbazend snel vooruit. Frank heeft het vermogen om op een frisse manier naar dingen te kijken, ongehinderd door sociale dogma’s of culturele verwachtingen. Hij geeft meer dan 40 jaar jaren les in de provocatieve methode. Hij overlijdt in 2013.
Provocatief Coachen in Nederland
In 1985 brengt het Instituut Eclectische Psychologie de provocatieve therapie naar Nederland. Frank Farrelly geeft al meer dan 25 jaar lang jaarlijks een training voor het IEP. Sinds ongeveer 20 jaar worden er provocatieve trainingen en opleidingen gegeven door Jaap Hollander, Jeffrey Wijnberg, Anneke Meijer en enkele van hun ex-cursisten.
Ik heb de eenjarige basisopleiding bij het IEP doorlopen, waarna ik tevens bij Maersingh en van Stijn in Leeuwarden de opleiding Provocatieve RelatieTherapie (PReT) en de summerschool Provocatief Coachen heb gevolgd.
Sinds 2017 pas ik provocatieve technieken toe in individuele coaching, teambegeleiding en relatiecoaching.