Als provocatief coach lees je veel en graag en je beveelt dat een ieder ook aan. De cliënt van de coach zit immers op krachtige oneliners te wachten die het leven weer overzichtelijk en maakbaar maken. En boeken vormen daarvoor (samen met de films van de Coen Brothers) de beste bron. ‘Een kabbelend gesprek kan helpen, een krachtig citaat doet helpen’. Het had er zomaar een kunnen zijn.
Misschien ben je niet zo van de zelfhulpboeken en heb je het wel een beetje gehad met alle trends in persoonlijke groei, ontwikkeling, ontspullen, mindfull worden. Maar ja: jouw relatie is en blijft hopelijk de moeite waard om in te investeren. Want waar leren we dat, een goede relatie ‘maken’? Waar anders dan in de praktijk, leer je wat wel en niet werkt in communicatie en gedrag? We modderen maar wat aan, doen onze ouders na (of juist niet) en soms lukt het. Maar lang niet altijd en zeker niet voor altijd.
Kortom: als je toe bent aan een nieuw niveau in je relatie, dan moet je ‘in training’ gaan: daar wordt je beter van. En als je de volgende boeken leest in het zicht van je partner, komt het helemaal goed! Of het nu de waardering is dat je investeert of de inspiratie die je je partner verschaft om ook aan de slag te gaan: lezen over verbeteren van je relatie helpt altijd.
Mijn boekentips voor 2019: De beste 5 boeken die jouw relatie verbeteren of veranderen!
In willekeurige volgorde (alhoewel nummer 2 mijn 2018 favoriet was..)
1 ‘De 5 talen van de liefde’ door Gary Chapman
Waarom dit boek uit 1995 alsnog lezen? Nou, omdat dit boek zó to the point is, dat je gewoon niet hoeft te aarzelen of kiezen.
Hoe zit het in jullie relatie? Krijg jij graag complimentjes van je partner, of vind je dat minder belangrijk en doet vooral een spontaan en met zorg uitgekozen cadeautje bij jou wonderen? Vind je aanraken, knuffelen en kusjes belangrijk, of wordt je liever verwend met een ontbijtje op bed? En andersom: geef je makkelijk complimentjes, of ben je een zorgzame regelaar? Doe je graag de kleine klusjes in en om het huis, of ben je een meester in het verzinnen van een geweldig avondje uit?
Gary Chapman schreef deze bestseller die super inzichtelijk duidelijk maakt dat we allemaal onze favoriete ‘Liefdestalen’ hebben, zowel als zender, als ontvanger. Maar eh: spreken jij en je partner wel de juiste taal naar elkaar? Of is er een wereld te winnen door je bewust te worden van je eigen liefdestaal en die van je partner? Ik durf gerust te zeggen dat iedere relatie baat heeft bij inzicht over en weer in elkaars liefdestaal. Ik hoor al mensen denken: ‘maar dan gaat het spontane er toch vanaf?’. Tja, maar hoe spontaan zetten mannen de vuilnis buiten? En hoe spontaan zijn de complimentjes over nieuwe kleding of een ander kapsel? We doen allemaal ons best in relaties (althans, als we er nog wat van willen maken) en het wordt een stuk moeitelozer als je haarfijn weet waarop jouw partner het hardst gaat en het best reageert.
Een kleine waarschuwing vooraf: Chapman is voorganger en opgeleid in bijbelstudies. Niet iedereen zal even enthousiast worden van de verwijzingen naar de bijbel in dit boek. Maar laat je er niet door afleiden, de rest is top. ISBN 978-90-6353-696-1, oorspronkelijke titel ‘The 5 love languages’.
2 ‘Liefde in Verhouding’ van Esther Perel
Hoe provocatief kan een boek zijn? Met warmte, humor en een tomeloos onderzoekende houding, prikt Esther Perel in haar boek dwars door de conservatieve moraal in onze moderne tijd heen.
Dankzij Zomergasten van de VPRO was er geen ontkomen aan: iedereen kent de naam van Esther Perel. Zij heeft met haar positieve, niet moraliserende stijl van spreken en schrijven, een nieuw geluid weten toe te voegen aan Relatietherapie-land. Laat je niet de indruk hebben dat dit boek alleen gelezen moet worden door stellen met huwelijksproblemen als gevolg van een affaire! Nee, Esther Perel geeft zo’n rijkdom aan inzichten, uitleg en oneliners (heerlijk!) dat iedereen die het idee heeft dat zijn relatie toe is aan een reboot, een nieuw contract of een volgende verdiepingsslag, dit boek echt moet lezen.
Als uitgangspunt hanteert Perel de affaire die uitkomt, vaak door de smartphone, tegelijkertijd het apparaat waardoor het makkelijker dan ooit is een nieuw liefje (of juist een ex van vroeger) te vinden. Esther Perel schrijft vol compassie en in een fijne directe stijl. Ja, affaires zijn verraad en ja, de dader moet daarvoor schuldbewust en deemoedig zijn en excuses blijven herhalen wanneer nodig. Maar dan? Hoe verder met elkaar? Want lang niet alle affaires vinden plaats in slechte relaties en lang niet alle daders zijn uitgekeken op hun partner, hun leven, hun liefde. ‘Affaires zijn overal en altijd geweest’, aldus Perel, ook in landen waar er de doodstraf op staat komen ze voor. Kortom: we moeten het gesprek over affaires leren voeren! En dan het liefst op een constructieve manier. Dat we in het christelijke westen nog niet goed weten hoe we dit gesprek kunnen voeren, toont Perel aan in haar geweldige bestseller, waarin ze transcripties van sessies afwisselt met beschouwingen, anekdotes en verwijzingen naar haar collega’s. Waarom je het boek ook leest, het zal veel gespreksstof met je partner opleveren, mits die het natuurlijk ook leest. Gewoon doen!Oorspronkelijke uitgave ‘the State of Affairs’, 2017. ISBN 978-1-473-67354-0
3 No more mr. Nice Guy van Dr. Robert A. Glover
In de provocatieve coaching schrikken we altijd een beetje op als er iemand ‘Dr.’ voor zijn naam zet op een boek. Dan spreekt er een autoriteit. Dan zwijgen wij allen plechtig en luisteren. Zeker als de ondertitel luidt (vertaling) ‘een bewezen plan om in liefde, sex en leven te krijgen wat je wilt’. Tja, dan worden mijn knieën week. Want wie wil dat nou niet?
Intussen heb ik het boek door een aantal cliënten laten lezen. Mannen die er thuis niet lekker meer inzitten. Die het in de onderhandelingen met hun vrouw steeds afleggen. Die aan het eind van het gesprek altijd het gevoel hebben, dat het dus kennelijk toch aan hen ligt. Ik ben ook zo’n man: mijn vrouw heeft gewoon altijd gelijk. Maar het is wel lekker als je dan mokkend even in een boek kan kruipen waarin je leest dat er nog een grote toekomst voor je ligt, als je maar het lef hebt om je rug te rechten, in je harde mannelijke energie terug te stappen en weer gewoon het hoofd van de tafel thuis opeist. Want in veel relaties helpt dat enorm.
Vlot leesbaar, praktisch en herkenbaar. Vooral in het zicht van je vrouw lezen, dan komt er vanzelf reactie en kun je het boek voor je laten spreken. De essentie: sinds de jaren ’70 is de afstand tussen vaders en zoons, mannen en jongens groter geworden. Vaders werken veel meer en hebben hun reistijd, waardoor ze minder tijd met hun zoons doorbrengen. Als gevolg daarvan trekt een zoon veel meer tijd dan voorheen op met zijn moeder. op school komen jongens vooral juffen tegen. Tegen de tijd dat ze op zoek gaan naar verkering merken ze dat de wereld op zijn minst man-kritisch is: we zijn niet kwetsbaar genoeg, praten nog altijd niet genoeg, komen teveel met oplossingen in plaats van mee te zwelgen in problemen en doen ook nog eens een keer heel erg #metoo. Kortom: het is lastig om helemaal oké te raken en blijven met Man-zijn. Zo zijn veel mannen verstrikt geraakt in het ‘Nice Guy syndroom’. Sociaal aangepast, maar ongelukkig. In thema hoofdstukken behandelt Glover de aspecten in het leven waar de Nice Guy worstelt en belangrijker: wat hij kan doen om zich te ontworstelen. ISBN 978-0-7624-1533-5
4 Horken en Heksen, de strijd tussen de seksen van Jeffrey Wijnberg
In zijn onnavolgbare provocatieve stijl legt de leermeester van Provocatieve Coaching andermaal uit waarom het tussen mannen en vrouwen in relaties vaak ingewikkeld is, terwijl het dat helemaal niet zou hoeven zijn. Maar deze keer kernachtiger op het thema ‘hij-zij en hun gedoe’ dan ooit. En dat is geweldig leesvoer voor iedereen in een relatie. De kernzin waarmee ieder hoofdstuk begint: ‘Vrouwen hebben altijd gelijk. En mannen worstelen daarmee’. En daarna volgt steeds een licht verwoord wetenschappelijk relaas dat hout snijdt, omkleed met uitgeschreven dialogen met en tussen cliënten en af en toe opgevrolijkt met een cartoon van Sigmund van Peter de Wit, bekend uit de Volkskrant.
Wijnberg spaart de Man niet. Maar evenmin de vrouw. Je wordt door de soms bruuske generalisaties steeds prettig heen en weer geslingerd tussen in je gelijk staan en voor paal staan. Tussen dankbare herkenning en erkenning en lichte verontwaardiging. Het schuurt prettig, het doet glimlachen en ook voor dit boek geldt: als je stukjes aan je partner voorleest, komt het gesprek vanzelf op gang. Dus kies je thema via de inhoudsopgave: Sex, Kinderen, Huishouden, Vrienden, Intimiteit, Familie, Werk, Geld, Dromen, In Therapie. Lees het betreffende hoofdstuk goed door. Neem plaats naast jouw vrouw en begin het hoofdstuk opnieuw te lezen. Lach wat nadrukkelijker dan normaal, of murmel luidruchtig ‘juist’, of ‘zo is het precies’. Op zeker moment zal je vrouw zeggen: ‘wat lees je daar, schat?’ en dan heb je de kans om het gemarkeerde stukje voor te lezen wat je zelf niet durft te zeggen. En kijk wat er gebeurt. Oja: wees niet verrast als zij het boek al gelezen blijkt te hebben en beter dan jij. Of in ieder geval heeft zij het beter begrepen. Want vrouwen hebben altijd gelijk en wij worstelen daarmee. Lezen dus! Te bestellen via Bol.com.
5 Opening Up, a guide to Creating and Sustaining Open Relationships, Tristan Taormino
Als Provocatief relatiecoach heb je de gewoonte om alles bespreekbaar te maken. Waar de ‘ouderwetse’ relatietherapeut of coach nog wel eens uitgaat van ‘de heiligheid van het monogame huwelijk’, leeft de Provocatieve Relatietherapeut in het volle besef dat alle cijfers uitwijzen dat affaires in enige vorm veel meer de norm zijn dan strikte monogamie. Esther Perel schrijft daar geweldig over, dus ik ga hier haar betoog niet herhalen. Belangrijk na een affaire is de vraag: ‘kunnen wij als stel verder en zo ja: wat is dan ons nieuwe contract? want het oude heeft niet gewerkt’. Vaak keren stellen na herstel van de relatie natuurlijk gewoon terug naar de belofte van monogamie, maar met de extra afspraak dat ze elkaar dan tijdig op de hoogte zullen stellen als er een kaper op de kust komt. En dat ze dat thema ook bespreekbaar zullen houden. En dat ze moeite zullen blijven doen om met elkaar te groeien en zich in elkaar te verdiepen.
Voor andere stellen is duidelijk dat monogamie niet meer werkt, maar dat ze de relatie met elkaar absoluut niet willen verbreken. Of nog niet. In dat geval is het goed om ze te helpen het gesprek eens te voeren over het ‘openen van de relatie’. Nu denken de meeste mensen dan al snel afkeurend ‘vrijheid blijheid? dat werkt niet’. Maar ervaring leert dat het wel ken werken, sterker nog, dat stellen die hun relatie openen dit als de grootste doorbraak in hun leven beschouwen.
‘Opening Up’ geeft enorm veel nuttige gespreksstof en informatie voor deze stellen. Want een Open Relatie kent doorgaans veel meer regels dan een monogame relatie. Want monogamie is digitaal: je mag niets met een ander. Dus geen smiley-kusjes-appjes, niet lunchen met een ex, carnaval alleen de mond aan het bier, enz. Open Relaties zijn vele malen complexer. Allereerst zijn er veel verschillende vormen: elkaar een green card geven voor een gekozen persoon is heel iets anders dan een polyamoureuze levensstijl. Samen swingen is stappen verder dan flirten en flikflooien tijdens Carnaval of Feestweek. Taormino helpt met haar boek stellen die dit pad overwegen op weg om de juiste gesprekken met elkaar te voeren. Te komen tot een keuze die past bij het stel. Akkoord te krijgen over een ’overeenkomst’ die geldt voor de Open relatie. En dan is ze volstrekt eerlijk: ook de Open Relatie kent bedrog en verraad. ISBN 978-1-57344-295-4